Biogramy dowódców obrony Lublina
Piotr Bartak
Urodził się 12 VI 1890 r. w Lubaczowie. Do szkół uczęszczał w Jarosławiu, gdzie zdał maturę w Szkole Realnej. Studiował na Wydziale Budowy Maszyn w Pradze. Był członkiem PDS, potem Związku Strzeleckiego. Odbył przeszkolenie podoficerskie. Od sierpnia do września 1914 r. dowodził plutonem w kompanii strzeleckiej z Jarosławia. Był uczniem Szkoły Podchorążych Legionów Polskich w Krakowie i Marmaros-Sziget na Węgrzech.
Uczestnik I wojny światowej. Do stopnia pułkownika dyplomowanego piechoty został awansowany 1 I 1936 r. W kwietniu 1939 r. ewakuował się ze sztabem DOK IV na wschód. W dniu 13 IX 1939 r. został wyznaczony rozkazem Naczelnego Wodza na stanowisko kwatermistrza organizującej się pod dowództwem generała dywizji Tadeusza Piskora armii „Lublin”, a 14 IX został mianowany dowódcą grupy obrony Lublina.
Po wycofaniu się obrońców z miasta 18 września zreorganizował grupę obrony Lublina w okolicach Łęcznej i Cycowa. 20 IX 1939 r. pocisk nieprzyjacielski trafił w Siedliszczu w samochód, którym jechał płk Bartak. Ludność miejscowa pochowała go na cmentarzu w Siedliszczu.
Pułkownik Piotr Bartak został odznaczony Krzyżem Virtuti Militari V klasy, Krzyżem Niepodległości, czterokrotnie Krzyżem Walecznych, Złotym Krzyżem Zasługi, Orderem Polonia Restituta.
Juliusz Dudziński
Urodził się 25 I 1893 roku w Radzyminie. Maturę uzyskał w Warszawie. W 1912 r. studiował w belgijskim Liège elektrotechnikę.
Uczestnik I wojniy światowej. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1919–1920 r. Za zasługi wojenne został odznaczony krzyżami Virtuti Militari V klasy, czterema Krzyżami Walecznych, za działalność konspiracyjną Krzyżem Niepodległości i Srebrnym Krzyżem Zasługi, jak również przedstawiony do uhonorowania Orderem Odrodzenia Polski III klasy.
W II wojnie światowej Dudziński brał udział wraz z dwoma synami, Jerzym i Mirosławem. Z żołnierzy rozbitych oddziałów wycofujących się z okolic Garwolina zorganizował oddział, który nosił miano Ochotniczego Oddziału Wypadowo-Rozpoznawczego, wsławionego w bitwie pod Konopnicą. W trakcie rekonesansu 17 IX 1939 r. na przedmieściach miasta został ostrzelany samochód, którym jechał wraz z kapitanem Władysławem Wiśniewskim – obaj zostali ranni. Kapitana Wiśniewskiego zdołano ewakuować do szpitala, gdzie po kilku godzinach zmarł, natomiast ciała Juliusza Dudzińskiego nie odnaleziono. Jego symboliczny grób znajduje się przy ulicy Unickiej.
Józef Gdula
Urodził się 17 IV 1911 r. w Kozłówce k. Lubartowa. W Lublinie ukończył Seminarium Nauczycielskie, a następnie Szkołę podchorążych w Równem. Służbę wojskową odbywał na Dywizyjnym Kursie Podchorążych Rezerwy Piechoty 3. DP w Zamościu. Po odbyciu ćwiczeń aplikacyjnych awansował do stopnia ppor. rez. piech. W 1935 roku rozpoczął pracę nauczyciela w Szkole Dokształcającej im. Gabriela Narutowicza w Lublinie. Poza matematyką i fizyką prowadził przysposobienie wojskowe. W dniu 1 IX 1939 r. w szkole zebrała się młodzież, którą porucznik Gdula zachęcał do organizowania grup wartowniczych i porządkowych. Zgłosił swój akces do Komitetu Obrony Cywilnej Lublina. Jako porucznik rezerwy zaczął organizować Kompanię „Józef” w Ochotniczym Batalionie Obrony. Od 12 IX 1939 r. został dowódcą 2 kompanii w Ochotniczym Batalionie Obrony Lublina pod dowództwem mjr dypl. Stanisława Horwatta. W czasie ataku wojsk niemieckich na Lublin 17 IX 1939 r. kompanię swoją doprowadził na Helenów i bohatersko bronił dostępu do miasta nieprzyjacielowi nacierającemu od strony szosy kraśnickiej.
Po wycofaniu się z Lublina Kompania Szturmowa „Józef” została włączona w rejonie Rejowca do jednostek wojskowych podporządkowanych dowódcy 28 Pułku Strzelców Kaniowskich. Porucznik Józef Gdula podczas okupacji rozpoczął działalność konspiracyjną w Batalionach Chłopskich oraz prowadził z żoną Marią tajne nauczanie. 8 II 1944 r. małżeństwo Gdulów zostało aresztowane. Oboje byli nieludzko katowani najpierw w gestapowskim więzieniu „Pod Zegarem”, a później w hitlerowskim więzieniu na Zamku Lubelskim. Józef Gdula został rozstrzelany na Majdanku 19 V 1944 r.
Jan Iglatowski
Urodził się 19 XII 1902 r. w Romanowie na Wołyniu. Mieszkał w Kowlu, gdzie w 1919 r. pracował na kolei i jednocześnie kształcił się w szkole średniej. W 1920 r. brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Po wojnie kontynuował naukę w szkole średniej i aktywnie działał w harcerstwie. Służbę wojskową odbywał w Batalionie Podchorążych Rezerwy Piechoty. Mianowany został ppor. rez. piech. 1 I 1931 r. i przydzielony do oficerskiej Kadry Okręgowej nr II w Lublinie. W 1932 r. został mianowany podharcmistrzem i działał w Komendzie Lubelskiej Chorągwi, gdzie kierował m.in. Wydziałem Przysposobienia Wojskowego.
We wrześniu 1939 r. zorganizował z młodzieży gimnazjalnej i harcerzy Kompanię „Jan” wchodzącą w skład Ochotniczego Batalionu Obrony Lublina pod dowództwem Stanisława Horwatta. Iglatowski wraz ze swoją kompanią uczestniczył w walkach w obronie miasta. Według relacji Haliny Iglatowskiej w czasie walk obronnych 17 września na Rurach por. Iglatowski prowadził do natarcia przeciwko niemieckim oddziałom swoją Kompanię „Jan”. Zginął w pobliżu zabudowań gospodarskich Jabłońskiego (dzisiejszy Dom Kultury przy ul. K. Wallenroda) i tam został pochowany.
Opracowała Anna Latawiec
